MENSENRECHTEN ALS BRON VAN HOOP EN INSPIRATIE

DATUM: MAANDAG, 18. DECEMBER 2023

Op 10 december 2023 vierde Initiatives of Change Nederland (IofC) de 75e verjaardag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (Declaration) in de Grote Kerk in Den Haag met Festival Faith in Human Rights. De Verklaring is het belangrijkste en meest vertaalde document van de afgelopen eeuw', zei gast Mariëlle Vavier, wethouder van de gemeente Den Haag. 'Ik ben heel blij dat we weer een vertaling aan de lijst hebben toegevoegd.' Vavier verwees naar een Haagse vertaling die IofC tijdens het festival aan meer dan 200 bezoekers presenteerde.

In zijn welkomstwoord verwees projectcoördinator Willem Jansen naar het voortraject van het festival. Drie jaar geleden begonnen we met online gesprekken met mensenrechtenexperts. Dit jaar organiseerden we een serie dialogen met verschillende organisaties die zich bekommeren om mensenrechten. Hoe zou een mensenrechtencultuur eruit moeten zien? En hoe zorgen we ervoor dat de inwoners van Den Haag hun mensenrechten begrijpen, zoals Eleanor Roosevelt in 1948 voor ogen had? Door ons te richten op en te schrijven over lokale mensenrechten in alledaagse taal met alledaagse mensen, dachten we.'

Teamwork

'Het jaar daarop werkten we samen met onderwijsinstellingen als de Haagse Hogeschool, InHolland, het Koninklijk Conservatorium en de kunstacademie. Ook daar stond de vraag centraal: hoe ziet een mensenrechtencultuur eruit?' In aanloop naar het festival organiseerde IofC dit jaar de Mensenrechten Karavaan. We bezochten verschillende maatschappelijke en religieuze organisaties en gingen de dialoog aan over mensenrechten', aldus Jansen.

Waakzaam blijven

Daarna gaven drie sprekers een persoonlijke introductie op mensenrechten. Vavier riep hartstochtelijk op tot waakzaamheid. In het Westen vinden we mensenrechten net zo vanzelfsprekend als lucht inademen. Elders liggen deze rechten onder vuur: daar zien we dagelijks voorbeelden van in de media. Maar ook in Den Haag staan mensenrechten onder druk. Het asielrecht staat bijvoorbeeld onder druk. Ook hebben niet alle inwoners van Den Haag gelijke toegang tot rechtshulp. Waardigheid, vrede, het recht om jezelf te zijn. Daar gaat het om. Daarom moeten we waakzaam blijven en opkomen voor onze rechten en die van anderen.

Papier en praktijk

Simone Filippini, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van de Verenigde Naties, zei dat het ondertekenen van de Verklaring een voorwaarde is voor toelating tot de Verenigde Naties. 'Helaas moeten we constateren dat woord en praktijk vaak haaks op elkaar staan en dat landen hun beloftes niet altijd nakomen.' Filippini legt uit hoe ze in het verleden burgers heeft meegenomen naar een vluchtelingenkamp in Libanon. Om ze met eigen ogen te laten zien hoe het is om vluchteling te zijn. Ze huilden tijdens de hele reis. Ze realiseerden zich niet wat het betekent als al je rechten worden afgenomen.

Een ontroerend persoonlijk verhaal

Tot slot was het woord aan Mpanzu Bamenga, advocaat, mensenrechtenactivist, winnaar van de Pax Vredesprijs en sinds eind 2023 ook lid van de Tweede Kamer voor D66. Hij haalde drie bijzondere momenten uit zijn leven aan die hem inspireerden tot zijn activisme. Aangemoedigd door zijn oudere zus die geloofde dat elke gevangene, of die nu terecht of onterecht opgesloten zit, mens blijft, begon hij brieven te schrijven aan gevangenen. Ze zei: "We moeten ze laten weten dat we om ze geven." Het was de eerste keer dat ik over mensenrechten hoorde. Later kreeg Mpanzu nationale aandacht toen hij de Koninklijke Marechaussee aanklaagde wegens etnisch profileren en won. Als nieuw lid van het Huis van Afgevaardigden zal ik de mensenrechten blijven verdedigen. Artikel 1 is de kern van mensenrechten: iedereen wordt vrij en gelijk geboren. Als we dat niet respecteren, kunnen we andere mensenrechten ook niet garanderen.'

Festival

Na de inleidingen gaf de themamuziek van Jurassic Park, prachtig gespeeld op het orgel, het startsein voor het tweede deel van het festival. Bezoekers namen deel aan workshops, lezingen, spelletjes en meditatiesessies. Ze schreven voor Amnesty's Write for Rights campagne en maakten kennis met verschillende organisaties die zich inzetten voor lokale mensenrechten. Een selectie van de reacties:

'Je kunt je machteloos voelen als mensenrechten worden geschonden. Wat kun je als individu doen? Deze geleide meditatiesessie stelt je in staat om dat gevoel van machteloosheid om te zetten in empowerment. Vanuit een plaats van innerlijke vrede en spirituele liefde kun je anderen bereiken en een boodschap van geloof, hoop en liefde verspreiden.' Een bezoeker zei: 'Ik heb zelf niet veel ervaring met meditatie en was erg nieuwsgierig. Het bleek een heel bijzondere en verhelderende ervaring te zijn.'

'Ik zet me al mijn hele leven in voor mensenrechten, eerst als adviseur en directeur bij Amnesty International in Amsterdam. Veel mensen hier denken dat onze mensenrechten gegarandeerd zijn en dat er adequaat wordt opgetreden als mensenrechten worden geschonden. Of ze verwachten dat het parlement actie onderneemt. Maar iedereen heeft een rol in het beschermen van mensenrechten. Er zouden meer burgerinitiatieven moeten komen om het bewustzijn te vergroten. Dit festival is een goed begin!'

Caroline en Laurens bezoeken het festival omdat ze het werk van IofC steunen. Caroline, die docent is aan de Hogeschool Leiden, ontvangt Willem Jansen tijdens haar lezing later die week. We zijn erg onder de indruk', zegt Laurens. 'We hebben veel goede ideeën gehoord.' Beide dochters vinden mensenrechten belangrijk. 'Er is veel goeds in de wereld', zegt Mika. Maar het kan altijd beter', voegt haar jongere zus Elli toe.

'Mensenrechten zijn heel belangrijk voor onze samenleving. En ook voor mij persoonlijk. Ik ben vluchteling en woon al vier jaar in Nederland. Ik ben Turks en moslim. Die twee identiteiten motiveren mij om de wereld beter te maken. Deze dag is bijzonder. Het is een vereniging van verschillende mensen die dezelfde hoop delen: een wereld waarin mensenrechten voor iedereen gelden.'

Tareq

Het Medan Trio sloot het festival af met de ontroerende voorstelling The Story of Tareq. In deze voorstelling brengt het trio het waargebeurde verhaal van vluchteling Tareq tot leven met jazzmuziek begeleid door een animatiefilm. Het verhaal eindigt met een beeld van Tareq in zijn nieuwe land, spelend met zijn pasgeboren kind. Een prachtige boodschap van hoop.

Met Festival Faith in Human Rights sluit IofC haar gelijknamige project voorlopig af. Lotty Wolvekamp, voorzitter Initiatives of Change Nederland: 'Het was een reis waarin we de waarde van teamwork en onderlinge steun hebben ontdekt.'

Initiatieven van Verandering Nederland: Een speciaal woord van dank gaat uit naar alle partners en vrijwilligers die hebben bijgedragen aan het festival. Ook bedanken we de vrijwilligers van de Grote Kerk voor de warme ontvangst en prettige samenwerking in de aanloop naar en tijdens het festival.

Geschreven door Karin Hiralal.
Vertaald door Shereen Siwpersad.